29/4/08

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΘΕΟΣ, Φ. Νίτσε

ΝΙΤΣΕ
Έχει κατανοηθεί πραγματικά η πιο περίφημη ιστορία που βρίσκεται στην αρχή της Βίβλου η ιστορία του διαβολεμένου φόβου του Θεού για την επιστήμη. Αυτό το κατεξοχήν ιερατικό βιβλίο αρχίζει με τη μεγάλη εσωτερική δυσκολία του ιερέα: γι' αυτόν υπάρχει ένας μόνος κίνδυνος και, κατά συνέπεια, και για τον Θεό υπάρχει ένας μόνο μεγάλος κίνδυνος. Ο παλιός Θεός, εξ ολοκλήρου "πνεύμα", εξ ολοκλήρου με­γάλος ιερέας, εξ ολοκλήρου τέλειος, κάνει βόλτα στον κήπο του: παρ' όλα αυτά βαριέται. Εναντίον της ανίας, ακόμη κι οι Θεοί αγωνίζονται μάταια. Τι κάνει λοιπόν αυτός; Επινοεί τον άνθρωπο - ο άνθρωπος είναι διασκεδαστείς... Αλλά να που κι ο άνθρωπος βαριέται.... Η συμπόνια του Θεού για τη μοναδική αγωνία που χαρακτηρίζει όλους τους παραδείσους, δεν γνωρίζει όρια: ύστερα από λίγο δημιουργεί κι άλλα ζώα. Το πρώτο λάθος του Θεού: ο άνθρωπος δεν βρήκε τα ζώα «διασκεδαστικά" επέβαλε λάθος την κυριαρχία του σ' αυτά, και μάλιστα δεν ήθελε να είναι "ζώο".

"Έτσι ο Θεός δημιούργησε τη γυναίκα. Αυτό ήταν πράγματι το τέλος της ανίας - αλλά και άλλων πραγμάτων! Η γυναίκα ήταν το δεύτερο λάθος του Θεού. "Η γυναίκα είναι από τη φύση της φίδι, Εύα" - κάθε ιερέας το ξέρει αυτό" "από τη γυναίκα έρχεται κάθε συμφορά στον κόσμο"- κάθε ιερέας το ξέρει κι αυτό. "Επομένως, και η επιστήμη προέρχεται απ' αυτήν"... Από τη γυναίκα έμαθε ο άνδρας να γεύεται τον καρπό από το δέντρο της γνώσης. - Τι συνέβη ύστερα; Ο παλιός Θεός καταλήφθηκε από πανικό. Ο άνθρωπος είχε γίνει το μεγαλύτερο λάθος του' ο Θεός είχε δημιουργήσει έναν ανταγωνιστή" η επιστήμη σε κάνει ίσο με τον Θεό" όταν την αγκαλιάσει ο άνθρωπος παίρνουν τέλος οι ιερείς και οι Θεοί. Ηθικό δίδαγμα: η επιστήμη είναι το απαγορευμένο καθ "εαυτό - μόνο αυτή είναι απαγορευμένη.

Η επιστήμη είναι το πρώτο αμάρτημα, το σπέρμα κάθε αμαρτίας, το προπατορικό αμάρτημα. Αυτά τα λόγια αποτελούν την ηθική. "Οφείλεις να μη γνωρίζεις" - τα υπόλοιπα έπονται. Ο πανικός του Θεού δεν μείωσε την εξυπνάδα του. Πώς μπορεί κανείς να αντισταθεί στην επιστήμη; Αυτό ήταν το κυριότερο πρόβλημα του για πολύ καιρό. Απάντηση: Με το να φύγει ο άνθρωπος από τον παράδεισο! Η ευτυχία, η τεμπελιά δίνουν αφορμή για ιδέες - όλες οι ιδέες είναι κακές ιδέες... Ο άνθρωπος δεν πρέπει να σκέφτεται. Κι έτσι ο "κατ' εξοχήν ιερέας" επινοεί την ένδεια, τον θάνατο, τον θανάσιμο κίνδυνο της εγκυμοσύνης, κάθε είδος αθλιότητας, τα γηρατειά, τους μπελάδες, και, κυρίως, την αρρώστια - όλα τα μέσα για τον πόλεμο κατά της επιστήμης.

Η ένδεια δεν επιτρέπει στον άνθρωπο να σκέφτεται... Και όμως - τι τρομερό! - το έργο της γνώσης υψώνεται τεράστιο, ταράζει τον ουρανό, σκορπάει σκοτάδι πάνω στους Θεούς. Τι πρέπει να γίνει τώρα; - Ο παλιός Θεός επινοεί τον πόλεμο, διαιρεί τους λαούς, τα κανονίζει έτσι ώστε οι άνθρωποι να εκμηδενίζουν ο ένας τον άλλο (οι ιερείς χρειάζονταν πάντα τον πόλεμο...). Ο πόλεμος είναι, μεταξύ άλλων, και χαλαστής της επιστήμης! Απίστευτο! Η γνώση, η απελευθέρωση από τον ιερέα, συνεχίζει να αναπτύσσεται παρά τους πολέμους. Και ο παλιός Θεός παίρνει μια τελευταία απόφαση: "Ο άνθρωπος έχει γίνει επιστημονικός - δεν υπάρχει άλλη λύση , πρέπει να πνιγεί!"...

Έγινα κατανοητός. Η αρχή της Βίβλου περιέχει ο κ λ η ρ η την ψυχολογία του ιερέα. Ο ιερέας ξέρει μόνο έναν μεγάλο κίνδυνο: την επιστήμη, την υγιή σύλληψη του αιτίου και του αποτελέσματος. Η επιστήμη όμως δεν ευδοκιμεί γενικά παρά μόνο κάτω από συνθήκες ευτυχίας - πρέπει να υπάρχει ένα πλεόνασμα χρόνου και πνεύματος, για γίνει εφικτή η "γνώση"... "Επομένως, ο άνθρωπος πρέπει να γίνει δυστυχισμένος" - αυτή ήταν η λογική του ιερέα σε όλες τις εποχές. Μαντεύει κανείς τώρα τι εισήχθηκε, σύμφωνα μ' αυτή τη λογική, για πρώτη φορά στον κόσμο: η "αμαρτία"... Η έννοια της ενοχής και της τιμωρίας, ολόκληρη η "ηθική τάξη", επινοήθηκε εναντίον της επιστήμης, ενάντιον της απελευθέρωσης του ανθρώπου από τον ιερέα....

Ο άνθρωπος δεν πρέπει να κοιτά έξω, δεν πρέπει να κοιτά μέσα στον εαυτό του' δεν πρέπει να κοιτά τα πράγματα με εξυπνάδα και προσοχή, για να μάθει, δεν πρέπει να κοιτά καθόλου - πρέπει να υπόφερει.... Και πρέπει να υποφέρει με τέτοιο τρόπο ώστε να χρειάζεται πάντα τον ιερέα. Κάτω οι γιατροί! Ένας Σωτήρας χρειάζεται. Η έννοια της ενοχής και της τιμωρίας, μαζί με το δόγμα της "χάρης", της "λύτρωσης", της "άφεσης" - ψέματα πέρα για πέρα, χωρίς καμιά ψυχολογική πραγματικότητα - επινοήθηκαν για να καταστρέψουν στον άνθρωπο την έννοια των αιτίων: είναι απόπειρα δολοφονίας κατά του αιτίου και του αποτελέσματος! Και δεν είναι μια απόπειρα δο­λοφονίας με το χέρι, με το μαχαίρι, με την ειλικρίνεια στο μίσος και στην αγάπη!

Έχουν γεννηθεί από τα πιο δειλά, τα πιο πονηρά, τα πιο ταπεινά ένστικτα. Απόπειρες ιερέων! Απόπειρες παρασίτων! Βαμπιρισμός ωχρών, υποχθόνιων αιματορουφηχτρών!.. Όταν οι φυσικές συνέπειες μιας πράξης δεν είναι πια "φυσικές", αλλά θεωρούνται ότι προκαλούνται από τα εννοιακά φαντάσματα της δεισιδαιμονίας, από τον "Θεό", από τα "πνεύματα", από τις "ψυχές", σαν να ήταν απλώς "ηθικές" συνέπειες, σαν να ήταν ανταμοι­βή, τιμωρία, νύξη, μέσα εκπαίδευσης, τότε έχει καταστραφεί η προϋπόθεση της γνώσης, τότε έχει διαπραχθεί το μεγαλύτερο έγκλημα κατά της ανθρω­πότητας. - Για να το πούμε μια φορά ακόμη, η αμαρτία, αυτή η κατ'εξοχήν μορφή αυτό-βεβήλωσης του ανθρώπου, επινοήθηκε για να κάνει αδύνατη την επιστήμη, την κουλ­τούρα, κάθε ανύψωση και ευγένεια του ανθρώπου" ο ιερέας κυριαρχεί μέσω της επινόησης της αμαρτίας...

Πηγή: http://www.yseeve.gr/keim/epist_the.htm